Στηθάγχη
& νεότερες θεραπευτικές επιλογές

Στηθάγχη είναι ο θωρακικός πόνος που προκαλείται από ελαττωμένη αιματική παροχή στο μυοκάρδιο, την ισχαιμία. Το αίμα μεταφέρει στο μυοκάρδιο το οξυγόνο (διαμέσου των στεφανιαίων αγγείων) το οποίο είναι απαραίτητο για τη λειτουργία του και για να διατηρείται ζωντανό. Η ελάττωση της παροχής οξυγόνου στο μυοκάρδιο προκαλεί την ισχαιμία που έχει ως σύμπτωμα τη στηθάγχη. Η εκτεταμένη και σοβαρή ισχαιμία μπορεί να οδηγήσει σε νέκρωση του μυοκαρδίου όπως συμβαίνει στο έμφραγμα.

Η ισχαιμία του μυοκαρδίου μπορεί να οφείλεται σε στεφανιαία νόσο (στενώσεις δηλαδή των στεφανιαίων αγγείων με επακόλουθο τον περιορισμό της διόδου του αίματος στον καρδιακό μυ) που είναι και η συχνότερη αιτία ή σε διαταραχή της μικροκυκλοφορίας του μυοκαρδίου ή σε σπασμό των στεφανιαίων αγγείων.

Οι ασθενείς περιγράφουν συχνά το ενόχλημα-πόνο ως συσφιγκτικό, ως αίσθημα πίεσης στο θώρακα, ως αίσθημα βάρους ή σαν καύσο. Συχνά δε, ο πόνος μπορεί να αντανακλά στην κάτω γνάθο, στους βραχίονες, στο  λαιμό και στο επιγάστριο. Η στηθάγχη μπορεί να συνοδεύεται από άλλα συμπτώματα όπως: ζάλη, δύσπνοια, ναυτία, κόπωση και εφίδρωση.  Παρά το ότι η στηθάγχη είναι συχνό σύμπτωμα, πρέπει να διαχωριστεί από άλλα ενοχλήματα με παρόμοια εντόπιση που είναι ωστόσο μη καρδιακής αιτιολογίας.

Χρειάζεται πάντοτε άμεση ιατρική εκτίμηση ώστε να τεθεί η σωστή διάγνωση και να κατευθυνθεί ο ασθενής στην κατάλληλη αντιμετώπιση. Πρέπει να γίνει ο διαχωρισμός της σταθερής στηθάγχης από την ασταθή, που συχνά αποτελεί προάγγελο εμφράγματος και άλλων δυσμενών συμβάντων.

​

Τύποι στηθάγχης

​

Η σταθερή στηθάγχη είναι η στηθάγχη που εμφανίζεται κατά τη σωματική δραστηριότητα αυξανόμενης έντασης όπως κατά την άσκηση, το τρέξιμο, το ανέβασμα σκαλιών ή και σε ηπιότερης μορφής άσκηση όπως το περπάτημα. Συνήθως διαρκεί όσο η διάρκεια της άσκησης και υποχωρεί μετά από λίγο με την ανάπαυση ή και συντομότερα με φαρμακευτική αγωγή.

Η ασταθής στηθάγχη είναι επείγουσα κατάσταση που χρήζει άμεσης καρδιολογικής αντιμετώπισης, διότι συχνά αποτελεί προάγγελο εμφράγματος μυοκαρδίου. Μπορεί να συμβεί στην ηρεμία ή και στον ύπνο (προκαλώντας αφύπνιση), ή μπορεί να εμφανιστεί με απότομη αλλαγή της έντασης προηγούμενης στηθάγχης (να εμφανίζεται δηλαδή και στην ήπια δραστηριότητα, ενώ παλαιότερα εμφανιζόταν μόνο στην έντονη). Συνήθως διαρκεί περισσότερο από τη σταθερή στηθάγχη και μπορεί να μην υποχωρήσει με την ανάπαυση ή τα φάρμακα και χρειάζεται άμεση αντιμετώπιση διότι μπορεί να ακολουθήσει έμφραγμα μυοκαρδίου ή και καρδιακή ανακοπή.

​

Άλλοι τύποι στηθάγχης είναι η μικροαγγειακή στηθάγχη και η στηθάγχη Prinzmental (αγγειοσυσπαστική).

Η αγγειοσυσπαστική στηθάγχη μπορεί να εμφανιστεί στην ηρεμία ή την πολύ ήπια δραστηριότητα, αυξάνεται προοδευτικά και παραμένει στην υψηλότερη ένταση για περίπου 10-15 λεπτά και στη συνέχεια προοδευτικά αποδράμει. Η αγγειοσυσπαστική στηθάγχη προκαλείται από σπασμό των στεφανιαίων αγγείων και συχνά συμβαίνει κατά την νύχτα ή με την έγερση το πρωί. Συχνά παρουσιάζεται σε νεαρότερης ηλικίας ασθενείς και στις γυναίκες.

Η μικροαγγειακή στηθάγχη προκαλείται από δυσλειτουργία της μικροκυκλοφορίας (των πολύ μικρών αγγείων) που οδηγεί σε ισχαιμία και εμφανίζεται κατά την άσκηση ή λίγο μετά την άσκηση και δύσκολα ανταποκρίνεται στην φαρμακευτική αγωγή. Η διάγνωση της μικροαγγειακής στηθάγχης σε ασθενείς με συμπτώματα κατά την άσκηση μπορεί να γίνει με απεικονιστικές λειτουργικές δοκιμασίες (όπως το stress echo, η δοκιμασία κόπωσης ή το σπινθηρογράφημα μυοκαρδίου) αφού έχει αποκλειστεί η στεφανιαία νόσος με στεφανιογραφία. Κατά τη στεφανιογραφία στο αιμοδυναμικό εργαστήριο μπορούν να γίνουν προκλητές δοκιμασίες με ακετυλοχολίνη, ώστε να υπάρχει σωστή διάγνωση και κατάλληλη αντιμετώπιση της αγγειοσυσπαστικής και της μικροαγγειακής στηθάγχης.

​

​

​

Τι είναι η σταθερή στηθάγχη

και πώς εκδηλώνεται;

​

Η σταθερή στηθάγχη είναι ένας έντονος πόνος ή σφίξιμo στο στήθος που εκδηλώνεται συνήθως μετά από σωματική κόπωση ή συναισθηματική φόρτιση. Είναι συνήθης εκδήλωση της στεφανιαίας νόσου, όμως δεν αποτελεί έμφραγμα του μυοκαρδίου. Συγκεκριμένα, ένα επεισόδιο στηθάγχης εκδηλώνεται ως πόνος στο στήθος που μοιάζει με σφίξιμο και είναι συνήθως εντοπισμένος πίσω από το στέρνο, στο μέσο του θώρακα.

Η ένταση του πόνου σταδιακά μεγαλώνει και το στηθαγχικό
επεισόδιο συνήθως διαρκεί 5-10 λεπτά.
Ο πόνος μπορεί να ακτινοβολεί επίσης στο λαιμό, την πλάτη, το
σαγόνι και τα δόντια, τον αριστερό ώμο, τον αριστερό χέρι ή στο
άνω μέρος της κοιλιάς.

Είναι πιθανόν ορισμένοι άνθρωποι να μην αισθάνονται πόνο, αλλά σφίξιμο ή βάρος στο θώρακα, δύσπνοια, αδυναμία ή να έχουν έντονες ερυγές (ρεψίματα). Ωστόσο, αυτά τα συμπτώματα δεν είναι τυπικά ενός στηθαγχικού επεισοδίου και χαρακτηρίζονται ως ισοδύναμα στηθάγχης.

​

Πώς προκαλείται ένα

στηθαγχικό επεισόδιο;

​

Η καρδιά είναι ένας μυς που λειτουργεί αδιάκοπα, σαν αντλία, προωθώντας το αίμα σε όλα τα όργανα και τους ιστούς του σώματος, μέσω των αγγείων του κυκλοφορικού συστήματος. Το μυοκάρδιο περιβάλλεται από τις δύο στεφανιαίες αρτηρίες, οι οποίες του παρέχουν αίμα και οξυγόνο.

Όταν συσσωρεύεται λίπος εντός των στεφανιαίων αρτηριών δημιουργείται η λεγόμενη αθηρωματική πλάκα, που με την πάροδο του χρόνου, προκαλεί στένωση των αρτηριών και παρεμποδίζει τη φυσιολογική ροή του αίματος, άρα και την παροχή οξυγόνου στο μυοκάρδιο. Κατά συνέπεια, η καρδιά δυσκολεύεται να ανταποκριθεί στο έργο της όταν υπάρχει αυξημένη ανάγκη για την παροχή αίματος στους ιστούς,
όπως για παράδειγμα κατά τη διάρκεια της σωματικής άσκησης.

Επομένως, το στηθαγχικό επεισόδιο εκδηλώνεται όταν η ροή αίματος στην καρδιά δεν επαρκεί για να καλύψει τις αυξημένες ανάγκες της για οξυγόνο.

​

​

Πώς γίνεται η διάγνωση

της σταθερής στηθάγχης;

​

Η διάγνωση της σταθερής στηθάγχης γίνεται τις περισσότερες φορές μόνο από το ιστορικό του ασθενούς. Αυτό συμβαίνει γιατί στις περισσότερες περιπτώσεις, η κλινική εξέταση, το καρδιογράφημα ή οι απεικονιστικές εξετάσεις (ακτινογραφία θώρακος ή
υπερηχογράφημα καρδιάς) είναι φυσιολογικά. Γι’ αυτόν τον λόγο, κατά την κλινική εξέταση από τον γιατρό σας είναι πολύ σημαντική η αναζήτηση προδιαθεσικών παραγόντων για στεφανιαία νόσο.

Υπάρχουν επίσης διάφορες διαγνωστικές εξετάσεις όπως οι εξής:

​

- Τεστ Κοπώσεως

- Στεφανιογραφία
- Το Δυναμικό Υπερηχογράφημα Καρδιάς (Stress Echo)

​

Συμπερασματικά, δεν έχουν όλοι οι ασθενείς με στεφανιαία νόσο τον ίδιο βαθμό κινδύνου εκδήλωσης στηθαγχικών επεισοδίων. Η ηλικία, το φύλο, οι συνήθειες, οι συνυπάρχουσες ασθένειες (π.χ. σακχαρώδης διαβήτης, αρτηριακή υπέρταση, δυσλιπιδαιμία, παχυσαρκία) και η βαρύτητα της στεφανιαίας νόσου, προσδιορίζουν τον συνολικό κίνδυνο.

​